Sicak sehirlerde hacmi genisleyen LPG (otogaz), haksiz kazanç kapisi oldu. Bazi istasyonlarin otogazin hacmini hava sicakligina göre ayarlayan ATC cihazini devre disi birakarak satis yaptigi tespit edildi.
Sektörde ‘meteorolojik vurgun’ olarak isimlendirilen yöntemle, araç sahipleri normal ücret ödemesine ragmen yüzde 6’ya varan oranda daha az otogaz aliyor. Bu oran akaryakit ürünlerinde ise yüzde 2. Enerji Piyasasi Düzenleme Kurumu (EPDK) mevzuatina göre rafineriden 15 oC derecede çikan LPG’nin, istasyonlarda da bu sicakliga göre düzeltilmis litre üzerinden satisa sunulmasi gerekiyor. Hava sicakligi 15 derecenin altindaki bölgelerde cihazin çalistirilmamasi halinde ise bayinin aleyhine bir durum ortaya çikiyor. Bu sebeple yapilan denetimlerde soguk bölgelerde cihazin devrede oldugu belirlendi. Uzmanlar, tüketicilerin gece akaryakit almasini tavsiye ediyor.
Sicak bölgelerde bazi otogaz istasyonlarinin hacim dengeleyici ATC cihazini çalistirmayarak haksiz kazanç elde ettigi ortaya çikti. Otogazdaki hacim vurgunu, Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanligi’nin geçtigimiz Kurban Bayrami’ndan önce Antalya’da gerçeklestirdigi Akaryakit ve LPG (Otogaz) Zirvesi’nde gündeme geldi. Akaryakitta ‘meteorolojik vurgun’ olarak degerlendirilen olay Sanayi Bakanligi’nin yaptigi bilgilendirmede katilimcilara detayli sekilde anlatildi.
Bakanlik ve sektör kaynaklarindan alinan bilgiye göre sicak bölgelerde bazi LPG bayileri, otogazin hacmini sicakliga göre ayarlayan ATC cihazini kapatiyor. Araç sahipleri ATC’nin devre disi oldugu istasyonlardan otogaz aldiginda normal ücret ödemesine ragmen yüzde 6’ya varan oranda daha otogaz almis oluyor. Aradaki fark bayinin kasasinda kaliyor.
Bakanlik ve EPDK (Enerji Piyasasi Düzenleme Kurumu) haksiz kazancin önüne geçmek için yogun bir denetim baslatiyor. EPDK mevzuatina göre rafineriden 15 santigrat derecede çikan LPG’nin, istasyonlarda da 15 °C sicakliga göre düzeltilmis litre üzerinden satisa sunulmasi gerekiyor. ATC cihazinin çalistirilmayisi sicak bölgelerde genlesme nedeniyle bayinin lehine oluyor. Soguk bölgelerde bu cihazin çalistirilmamasi halinde ise bayinin aleyhine bir durum ortaya çikiyor. Yapilan denetimlerde soguk bölgelerde cihazin devrede oldugu, sicak bölgelerde ise bazi bayilerin cihazi devre disi biraktigi tespit edildi.
Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanligi, geçtigimiz Kurban Bayrami öncesi Antalya’da akaryakit sektörüyle ilgili bir toplanti yapti. Toplantiya bakanlik birimlerinin yani sira TSE, EPDK, Gelir Idaresi Baskanligi ile ekipman üreticilerinin üye oldugu bazi sivil toplum kuruluslari katildi. Toplantida Sanayi Bakanligi katilimcilari, akaryakit sektöründe gerçeklestirilen denetimlerde elde edilen verileri içeren bir sunum yapti. Sunumda, Türkiye genelinde basta LPG olmak üzere akaryakit bayilerine yönelik pompa ve diger cihazlarin ‘ölçü ve ayar’ yönünden incelendigine vurgu yapildi. Denetim sonuçlarinda dikkat çekici unsur bazi istasyonlarin LPG satislarinda hacim dengeleyici olarak bilinen ATC sistemini devre disi birakmasi oldu. ATC’nin çalismamasi sicak bölgelerde hacim genislemesi nedeniyle yüzde 6’ya varan oranda haksiz kazanca sebep oluyor. Bu oran akaryakit ürünlerinde ise yüzde 2’yi buluyor.
Mevzuat ‘15 santigrat derece’ diyor
LPG istasyonlarinda satisa sunulan otogazin 15 derece (15 °C) sicakliga göre düzeltilmis litre üzerinden satisa sunulmasi gerekiyor. Yönetmeligin ilgili maddesi söyle (madde 4): LPG teslimati, a) Dökme olarak kullanicilara ve otogaz olarak otogaz bayilerine dogrudan agirlik ölçüsü üzerinden veya tanker sayaçlari ile teslimatta 15 °C sicakliga göre düzeltilmis yogunluk degeri ve düzeltilmis hacim ile hesaplanan agirlik degeri üzerinden, b) Otogaz olarak nihai kullanicilara LPG satislarinda 15 °C sicakliga göre düzeltilmis litre üzerinden, c) Tüplü LPG satislarinda tüp adedi ve kilogram ya da tüp cinsleri üzerinden yapilir. Mevzuata göre Sanayi Bakanligi ve EPDK, akaryakit ve LPG sektörüne yönelik ölçü cihazlari-ayarlari ve teknik-standart düzenlemelerine yönelik denetim yapiyor. Mevzuata aykiriliklarda cezai islem uygulaniyor.
Yakiti gece almak daha mantikli
Antalya’daki toplantida bakanlik yetkililerinin yaptigi sunumda hacim farki sebebiyle otogaz alan araç sahiplerinin ödedigi paradan daha az yakit aldigina vurgu yapildi. Buna göre otogaz, sicaklik nedeniyle genlesiyor, hacmi artiyor. Bu durumda hacim düzeltmesi yapilmasi gerekiyor. Aksi halde yüzde 6’ya kadar eksik ürün satisi söz konusu. Sektör kaynaklarina göre hacim dengeleyici ATC cihazi isi kaynakli dengeyi sagliyor. Aksi halde sicaga paralel genlesme sonucu pompa, daha az yakit geçmesine ragmen fazla ölçüm yapiyor. Bir diger ifadeyle, 1 birim yakit yerine 1,2 birim yakit ölçümü yapiyor. Müsteri, pompa fiyati üzerinden ödeme yapiyor, ama daha az yakit almis oluyor. Ayni kaynaklara göre benzinde sapma daha düsük: LPG yapisi geregi genlesme miktari daha yüksek, akaryakitta daha düsük. Benzinde de yüzde 2 civari sapma söz konusu. Bu nedenle benzini de gece almak daha mantikli. Toplantida, haksiz kazancin önüne geçilebilmesi için denetimlerin yogunlastirilmasi ortak görüsü öne çikti.
Çözüm anlik takipte
LPG istasyonlarindan tüketicilerin magduriyetine neden olan ATC cihazlari, yakin takibe aliniyor. Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanligi ve EPDK, faaliyette bulunan otogaz istasyonlarinin online (bilgisayar üzerinden) takibi için için çalisma yapiyor. Sektör kaynaklari, çalismanin tamamlanmasi halinde istasyonlarin anlik izlenecegini ve ATC sistemini çalistirmayan istasyonlarin aninda tespit edilecegi bilgisini verdi. Böylece, tüketicilerin de magduriyeti önlenmis olacak.
ATC çalisiyor mu?
Istasyonlarda satisa sunulan LPG, hacim ölçümü yapilarak satisa sunuluyor. Araç sahiplerinin istasyonlarda otogaz alirken hacim farkindan kaynaklanan eksikligi tespit etmeleri çok zor. Sektör kaynaklari, konuya açiklik getiriyor: Sürücüler, istasyon sahibine ATC’nin çalisip çalismadigini sorabilir. Fakat pompada yer alan ATC cihazinin dogru ölçüm yapip yapmadigini anlamasi çok zor. Süpheli durumlarda ilgili makamlara basvuru yapabilir. Çünkü satisa sunulan otogazin hacim olarak dengelenmis (15 derece) olmasi gerekiyor. Hacim dengelemesi yapilmaz ise müsteri daha az otogaz almis olur ama, ödedigi para fazladir.
Zaman.com.tr